آیا در شرایط امروز، مقدار طلای کافی برای استقرار «پولطلا» و جایگزینی به‌جای ریال داریم؟
میزان نقدینگی و طلای موجود
1/ برخی افراد تصور می‌کنند که میزان ریال موجود در جامعه، چند برابر طلای موجود در کشور است. لذا گمان می‌کنند که اگر طلا جایگزین ریال شود، به مشکل کمبود طلا مواجه خواهیم شد.
اما طبق آمار و بررسی میزان طلای موجود در جامعه و حجم نقدینگی ریال، به راحتی میتوان پولطلا را جایگزین ریال کرده و اخلالی هم در نظام مبادلاتی کشور رخ ندهد. طبق آمار رسمی بانک مرکزی در سال 1399 حجم نقدینگی کشور حدود 31000 هزار میلیارد ریال است. اما تنها 10% این رقم پول واقعی است. مابقی آن شبه‌پول‌هایی است که شامل بدهی‌ها، طلبکاری‌ها و تهاترهای بین‌بانکی است و وجود خارجی ندارد.
لذا حجم پول در گردش حدود 3100 هزار میلیارد ریال است. حال اگر هر گرم طلا را به قیمت روز، 10 میلیون ریال حساب کنیم، حدود 300 تن طلا نیاز است که پولطلا جایگزین ریال شود.
از سوی دیگر باید بدانیم چه مقدار طلا در کشور وجود دارد. طبق آمار رسمی بانک مرکزی(2019)، میزان ذخایر ارز و طلای این بانک 103 میلیارد دلار می‌باشد. که با تبدیل آن به طلا، میزان حدود 1470 تن طلا به دست می‌آید. بنابراین بانک مرکزی می‌تواند با یک چهارم از ذخایر خود، ریال را تبدیل به پولطلا کند.
این حجم از طلا، تنها ذخایر ارز و طلای بانک مرکزی است. طلاهای موجود در خانه‌های مردم، طلاهای نزد طلافروشان و طلاهای موجود در کارگاه‌های تولیدی در این زمینه محاسبه نشده است که هرکدام از این‌ها می‌تواند تحقق پولطلا را ممکن کند.
تنها 2% کافیست
2/ با احتساب عدد نقدینگی که بیان شد و میزان طلای مورد نیاز برای تحقق پولطلا، حدود 12 میلیارد دلار نیاز است تا به کلی ريال از مبادلات کشور حذف شود. به‌جز ذخایر بانک مرکزی(103 میلیارد دلار)، اموال و دارایی‌های دولت بیش از 500 میلیارد دلار است. لذا با کمتر از 2% این ارقام، میتوان پولطلا را جایگزین ريال کرد.
تعادل ریال و طلا
3/ ارزش طلا و ریال رابطه مستقیم دارد. به این معنا که اگرچه حجم ریال در چند دهه اخیر بسیار افزایش یافته اما ارزش طلا نیز به همین میزان افزایش پیدا کرده‌است. هر چه ريال چاپ و تایپ شود، به همان میزان قیمت طلا نیز افزایش پیدا می‌کند و بنابراین میزان طلا و ریال تعادل خود را حفظ می‌کند.
از سوی دیگر طبق قوانین بانکی، پول‌های اعتباری در ابتدا با پشتوانه طلا ایجاد شدند و بانک‌ها موظف‌اند در ازای پول اعتباری، طلا ذخیره کنند. بنابراین ارزش تمام ارزهای جهان براساس طلا سنجیده می‌شود و در صورت لزوم می‌توانند با طلا تسویه کنند.(البته در سال 1971 رئیس جمهور آمریکا این قانون را نقض کرد که به شوک نیکسون معروف شد)
تحریم گریزی
4/ کل طلای موردنیاز برای ضرب سکه از بازار طلای داخل قابل تامین است و سپس خود بازار، طلای مورد نیاز خود را به صورت تحریم ناپذیر، تامین می‌نماید.
حتی اگر حجم طلای موجود برای جایگزینی ریال کافی نباشد یا بخشی از طلای موجود کشور در مبادلات از کشور خارج شود، ما می‌توانیم به‌صورت تحریم ناپذیر، نیاز طلای کشور را از بازارهای خارجی تامین کنیم. زیرا طلا قابل ردیابی توسط دولت‌ها نیست تا بتوانند آن را تحریم کنند.
اما ارزهای دیگر، به‌ویژه ریال و دلار به دلیل قابل ردیابی بودن و امکان بلوکه شدن، توان تحریم گریزی ندارد و کشورهای خارجی می‌توانند به راحتی دارایی‌های کشور را تحریم یا بلوکه کنند.
