مفهوم امروزی یارانه ها پس از جنگ جهانی دوم و با ایده های دولت گرای جان مینارد کینز قوت گرفت. اقتصاددانهای پیرو کینز معتقد بودند، میتوانیم پول چاپ کنیم و به شکل یارانه (نقدی، کالایی، سرمایه ای و …) به اقتصاد تزریق نمائیم تا موجب رونق گردد. این تئوری کلان در کشورهای مختلف با سیاست های حمایتیِ دولت ترکیب شد، تا شاخص های کلان اقتصادی را بهبود بخشد. به عنوان مثال، اکثر دولتها برای کشاورزی مزیت یارانه ای ایجاد میکنند تا از غیراقتصادی شدن این بخش جلوگیری نمایند.دخالت مستقیم یارانه ای در ایران، توسط رضاخان پهلوی -سه سال پس از تاسیس ریال- در شرایط تورم 110%ی آغاز شد. در سال 1311 قانون تاسیس سیلو به منظور خرید و ذخیرۀ گندم توسط سازمان غله تصویب گردید تا بتواند نان ارزان را برای مردم جامانده از تورم تامین نماید. اما یارانۀ کالایی در مفهوم کنونی آن در دهۀ 40 شمسی آغاز شد. این یارانه برای گوشت و گندم پرداخت می شد و رقم آن تا قبل از افزایش درآمد نفت اندک بود.کل میزان پرداخت یارانه دولت بابت تفاوت خرید و فروش کالاهای اساسی تا سال 1351 یعنی پایان برنامه چهارم توسعه، مبلغ 1668 میلیون ریال بوده است. در مردادماه 1353 دولت اقدام به تاسیس صندوق حمایت از مصرف کننده نمود و در سال 1356 سازمان حمایت از تولید کنندگان و مصرف کنندگان برای قیمت گذاری و توسعۀ سیاست های یارانه ای فعال شد. محمدرضا شاه افزایش قیمتها را تحمیل خارجی میدانست و اعلام کرده بود با هرگونه افزایش قیمت به شدت برخورد شود.
بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، تغییراتی در تشکیلات اجرائی و نحوه توزیع یارانه ها به وجود آمد و قیمت گذاری گسترده ای توسط سازمان حمایت از مصرف کنندگان و تولیدکنندگان اعمال گردید، لیکن هنوز قیمتها و یارانه ها یکی از چالش های مهم کشور بود.اولین تحول مهم یارانه ای جمهوری اسلامی، در دولت شهید رجایی رقم خورد و هر لیتر بنزین از 1 تومان به 3 تومان افزایش قیمت یافت. هدف از این تغییر قیمت، توزیع عادلانۀ سوبسید سوخت اعلام شد تا مردم محروم هم از یارانۀ بنزین استفاده کنند. البته شهید رجائی اعلام کرد، دولت با حداکثر توان از افزایش سایر قیمت ها جلوگیری میکند. قیمت گذاری و تخصیص یارانه به کالاهای مختلف در دهۀ 60 افزایش یافت و بسیاری از کالاها کوپنی شد. با پایان دفاع مقدس، اقتصاددان های کشور در تلفیق سیاست های کینزی با ایدۀ ژاپن اسلامی ، یارانه ها را در بخش های زیربنایی کشور توسعه دادند.سیاست های یارانه ای کشور در دهۀ 70 تغییر کرد و بر توسعۀ مدرن متمرکز شد. تخصیص یارانه برای تاسیس فروشگاه های رفاه و توسعۀ اقتصادی متمرکز، ویژگی اصلی این دوره است. آقای هاشمی رفسنجانی در خطبه های نمازجمعه به این موضوع اشاره میکنند : مردم نباید در مورد حذف یارانه سوخت و نان نگران باشند. به علت مشکلاتی که حذف اینها ممکن است به دنبال داشته باشد، دولت بسیار بااحتیاط عمل خواهد کرد.سیاست های اقتصادی دولت ششم، توسط آقای خاتمی دنبال گردید. در این دوره، دلار دولتی 165 تومان و دلار آزاد 933 تومان شد تا رانت عظیم اقتصادی برای شرکت های دولتی ایجاد گردد. سید محمد خاتمی در سال 1385 پذیرفت که دولتش در هدفمندکردن یارانه ها موفق نبوده است: « مبلغ یارانه انرژی وحشتناک است. من نتوانستم در هدفمندکردن یارانه ها موفق شوم و متأسفم. متاسفانه این مشکل در دولت من وجود داشت و باقی ماند. به همین دلیل این مسئله را از ناکامی های دولت خود یاد کردم.»
مهمترین نقطۀ عطف یارانه ای در تاریخ معاصر ایران را دولت آقای احمدی نژاد رقم زد. تاسیس سازمان هدفمندی یارانه ها در سال 1388 بستر ایجاد نظام جدید یارانه ای در ایران شد. دولت تصمیم گرفت برای اولین بار به مردم ایران پول نقد پرداخت کند. این سیاست با افزایش قیمت حامل های انرژی و سهمیه بندی بنزین عملیاتی شد و دولت قول داد با نظارت بر بازار، اجازۀ افزایش قیمتها را ندهد. سیاست اقتصادیِ دولت دهم، نهایتا با قیمت گذاری های جدید کالاها و یارانه به دلار دولتیِ 1226 تومانی در برابر دلار آزاد 3500 تومانی به پایان رسید.رویکرد یارانه ای آقای روحانی در زمان انتخابات 1392 اعلام شد. ایشان وعده داد : “آنچنان رونق اقتصادی ای ایجاد خواهم کرد که کسی به یارانه احتیاج نداشته باشد.” اما کمپین بزرگ «انصراف از یارانه» با مخالفت 97%ی مردم شکست خورد و دولت یازدهم مجبور شد یارانه های نقدی 45هزار تومانی را با زجر و عزا ادامه دهد. البته با کاهش 98%ی ارزش ریال، قدرت خرید این یارانه از 1.5 گرم طلا به 0.04 گرم طلا کاهش یافت منفعل ترین اتفاق یارانه ای ایران معاصر در سال 98 و اواخر دولت اعتدال رقم خورد و قیمت بنزین آزاد از 1هزار تومان به 3هزار تومان افزایش یافت. دقیقا مشابه این اتفاق(با 000 کمتر) ، 40 سال قبل در دولت شهید رجایی با تغییر قیمت بنزین از 1 تومان به 3 تومان رخ داده بود به نظر میرسد تجربه ای متراکم و تکراری درمورد یارانه ها وجود دارد که میتواند چراغ راه امروز اقتصاد کشور گردد.
